خواص شیر بز در طب سنتی
شیر مایعی خوراکی است که توسط غدد پستانِ پستانداران تولید میشود. شیر غذای اصلی نوزادان را تشکیل میدهد که هنوز توانایی گوارش غذاهای گوناگون را ندارند. انسانها مانند دیگر پستانداران در دوران نوزادی از شیر مادر تغذیه میکنند. مردم مناطق گوناگون از شیر چهارپایان اهلی بهویژه گاو و دیگر چهارپایان همچون گاومیش، گوسفند، بز و شتر استفاده میکنند.
طب سنتی و خواص شیر بز
متخصصان طب سنتی معتقدند خوردن شیر بز تازه با انجیر سیاه که از میوههای تابستانی است، میتواند در کاهش دردهای جسمانی مانند؛ دردهای آرتروز، روماتیسم و بیماریهای مفصلی تاثیر بسزایی داشته باشد.
محققان دانشگاه گروناد در پی مطالعات متعدد به این نتیجه رسیدهاند که شیر بز حاوی مواد مغذی زیادی میباشد که برای بهبود سلامت بدن انسان بسیار مفید است.
شیر بز 3٫4 درصد، گوسفند 1٫4 درصد و شتر فقط ۰/2 درصد از کل شیر تولید شده در دنیا را تشکیل میدهند.
به طور کلی شیر بز جایگزین بسیار خوبی برای شیر گاو است، به خصوص اگر خام و ارگانیک باشد. شیر بز 2 درصد از ذخیره شیر جهانی را تامین میکند و اکثر افرادی که شیر بز مصرف میکنند، کمتر دچار ناراحتیهای گوارشی و آلرژی میگردند. برای آشنایی بیشتر با خواص شیر بز و مزایای مصرف آن با ما همراه باشید.
خواص شیر بز در طب سنتی
- طبع شیر بز؛ از دیدگاه طب سنتی سرد و تر است.
- بهبود سیستم ایمنی بدن شده و عفونت باکتریایی را کنترل میکند.
- شیر منبع خوب پتاسیم است و این مادهی معدنی تأثیر مفیدی در حفظ تعادل فشار خون دارد. هر لیوان شیر بز حاوی 498.7 میلیگرم پتاسیم است و این مقدار 14.2 درصد از نیاز روزانه ما به این مادهی معدنی را تأمین میکند.
- مصرف شیر بز به دلیل دارا بودن میزان بالای کلسیم، بیماریهای ناشی از کمبود کلسیم نظیر پوکی استخوان و شکستگیهای ناشی از آن را کاهش میدهد. مصرف همه انواع شیر برای تقویت و استحکام استخوانها بسیار مفید و ضروری بوده تاثیر قابل ملاحظهای بر تحریک و کشش عضلات، استخوانسازی، افزایش استحکام و مقاومت استخوانها دارد.
- شیر بز برای افراد دچار کمخونی ناشی از فقر آهن بسیار مفید بوده، باعث افزایش خاصیت جذب آهن خون شده، تداخل بین کلسیم و آهن که عامل جذب کمتر آهن توسط بدن میشود را کاهش میدهد.
- از نکات مهم و جالب در مورد شیر بز دارا بودن میزان زیادی اولیگوساکارید است که در شیر مادر یافت میشود.
- در شیر بز نسبت به شیر گاو، میزان سموم و هورمونهای کمتری وجود دارد. در واقع در بیشتر مواقع شیر گاو حاوی هورمونهای رشد گاوی، به خصوص هورمون افزایش تولید غیر طبیعی شیر گاو میباشد، اما شیر بز فاقد چنین هورمونهایی است. بنابراین شیر بز نه تنها مغذیتر است ، بلکه دارای سموم کمتری نیز میباشد.
- شیر بز دارای مقدار لاکتوز کمتری نسبت به شیر گاو بوده، از این رو مصرف آن برای افرادی که به قند و لاکتوز شیر گاو حساسیت دارند، بسیار مفید بوده، جایگزین خوبی محسوب میشود.
- تغذیه و بازسازی سیستم عصبی بدن از دیگر فواید مصرف شیر بز است. در این زمینه جالب است بدانید گاندی پس از دورههای طولانی اعتصاب غذا ، توانست با مصرف شیر خام بز، دوباره سلامت خود را بدست آورد.
- چربی موجود در شیرگاو بیشتر از شیر بز است و برای افرادی که خواهان تناسب اندام هستند بسیار مفید است.
- اسیدهای چرب موجود در شیر از نوع امگا6 بوده که برای بدن بسیار لازم است. همچنین از مهمترین خواص شیر بز تامین انرژی مورد نیاز بدن میباشد.
- شیر بز دارای خواص بسیاری است و در مقایسه با شیر گاو دارای عوارض جانبی کمتری است.
خواص شیر بز
بهبود التهاب : یکی از اصلیترین خواص شیر بز بهبود التهاب است. به همین دلیل افرادی که مبتلا به التهاب روده هستند، میتوانند به جای شیر گاو، از شیر بز مصرف کنند.
عامل متابولیک : مطالعات گوناگون نشان داده است که شیر بز توانایی سوخت و ساز آهن و مس را ، به خصوص در افراد مبتلا به مشکلات گوارشی و جذب، افزایش میدهد.
ضد مخاط : مصرف شیر گاو موجب ایجاد آلرژی و مخاط بیش از حد می شود اما مصرف شیر بز چنین مشکلاتی را به وجود نمی آورد. شیر گاو دارای چربی زیادی است و به همین دلیل موجب افزایش تجمع مخاط می گردد. علاوه بر این ، گلبول های چربی در شیر بز یک نهم گلبول های چربی موجود در شیر گاو هستند و به همین دلیل موجب ایجاد سوزش در روده نمی شوند.
فراهمی زیستی (bioavailability) : شیر بز در مقایسه با شیر گاو، به شیر انسان شبیهتر است. شیر بز دارای ترکیبات شیمیایی خاصی است که مانند ترکیبات موجود در شیر انسان بوده و از همین رو هضم و جذب آن در بدن انسان آسانتر است. به این خاصیتِ جذب راحت تر مواد معدنی موجود در مواد غذایی، فراهمی زیستی گفته میشود.
افزایش سیستم ایمنی بدن : شیر بز دارای ماده معدنی بسیار مهمی بنام سلنیوم است که در تقویت سیستم ایمنی بدن و حفظ عملکرد صحیح آن نقش اساسی دارد.
چربی کم : شیر بز بهترین انتخاب برای کاهش وزن است. به علت داشتن چربی کمتر، اما در عین حال دارای مقادیر بالایی از پروتئین و آمینو اسیدهای ضروری است که در شیر گاو نیز یافت میشوند.
بسیار مغذی : در طب درمان به روش های طبیعی “Naturopathic medicine“، از بز به عنوان یک حیوان با سدیم بیو اورگانیک یاد میشود. در این علم، بزها نشانه قدرت، انعطافذیری و نشاط هستند. گاوها در این علم جزء حیوانات کلسیمدار بوده و نشانه ثبات و سنگینی هستند. سدیم بیو اٌرگانیک یک عنصر مهم برای متحرک و نرم نگهداشتن مفاصل است. از گذشتههای دور از شیر بز برای تغذیه و بازسازی سیستم عصبی بیش از حد کار کرده استفاده کرده اند. شیر بز غنی از انواع مواد مغذی است. یک فنجان شیر بز، 35 درصد از نیاز روزانه فرد به کلسیم و 20 درصد از نیاز روزانه فرد به ریبوفلاوین را تامین میکند. علاوه بر کلسیم و ریبوفلاوین، شیر بز غنی از فسفر ، ویتامین B12 ، پروتئین و پتاسیم است. در واقع گاندی پس از دوره های طولانی اعتصاب غذا ، توانست با مصرف شیر بز خام ، دوباره سلامت خود را بدست آورد.
غنی از کلسیم : شیر بز نسبت به شیر گاو دارای کلسیم زیاد و آمینو اسیدی بنام تریپتوفان است که برای جذب کلسیم بسیار مناسب است.
سلامت محیط زیست : بزها نسبت به گاوها به غذا و فضای کمتری احتیاج دارد و میتوان از 6 گوسفند بجای 2 گاو نگهداری کرد.
غنی از اسیدهای چرب : شیر گاو دارای 17 درصد اسیدهای چرب است اما میزان اسیدهای چرب موجود در شیر بز حدود 35 درصد می باشد که این موضوع نشانگر مغذیتر بودن شیر بز است. در واقع، حدود 50 درصد از افرادی که به لاکتوز موجود در شیر گاو حساس هستند ، قادر به هضم راحت تر شیر بز، به خصوص نوع خام آن، می باشند.
دارای سموم کمتر : اکثراً شیر گاو حاوی هورمون های رشد گاوی، به خصوص هورمون افزایش تولید غیر طبیعی شیر گاو میباشد، اما شیر بز فاقد چنین هورمونهایی است. بنابراین شیر بز نه تنها مغذیتر است، بلکه دارای سموم کمتری نیز میباشد.
در آخر یادآور میشویم که شیر بز دارای مواد مغذی مورد نیاز بدن میباشد و در مقایسه با شیر گاو دارای مواد افزودنی کمتری است، بنابراین مصرف شیر بز را به شما توصیه میکنیم.
ارزش غذایی شیر بز
شیر ترکیبی از چندین مواد مغذی است که برای بدن مفید است. شیر گاو مواد افزودنی دارد و نوع شرایط زندگی, کیفیت مواد غذایی حیوان و استرسهای محیطی آن میتواند تاثیر زیادی بر کیفیت شیر دام داشته باشد.
جدول مقایسه ارزش غذایی شیر گاو و شیر بز (گرم بر 100 میلی لیتر)
شیر | چربی (گرم) | پروتئین (گرم) | کربوهیدرات (گرم) | انرژی (کیلو کالری) | کلسیم (گرم) |
شیر گاو
شیر بز |
4/5
4/1 |
2/3
3/3 |
4/4
6/4 |
67
72 |
120
170 |
خواص شیر بز